حقيقت و هويت

با خواندن یادداشت بهزاد در ارتباط با " انحراف حقیقتی تاريخی و ایجاد هویتی ساختگی" نکاتی درباره حقیقت و هویت به ذهنم رسید که در زیر می آورم:

1- به راستی "حقیقت" چیست و کجاست؟ آیا کسی می تواند بگوید که از حقیقتی به طور کامل آگاه است؟ امروزه برای همه ما بدیهی است که اگر اتفاقی همین الان در مقابل چشم 10 نفر بیفتد، هیچ یک نمی توانند ادعا کنند که از کل حقیقت این اتفاق آگاه است. نتیجه آن که ادعای " انحراف حقیقت" به همان اندازه بی اساس است که ادعای "حقیقت".

2- اما آنگاه که صحبت از "حقیقتی تاریخی" می شود باز هم مسئله پیچیده تر و دور از ذهن تر می شود. در جایی که نمی توان از حقیقتی در فاصله زمانی اندکی از امروز صحبت کرد، چگونه می توان در مورد "حقیقتی تاریخی" به طور قطعی اظهار نظر نمود.

3- بخش دوم عبارت بهزاد نیز جالب است، " ایجاد هویتی ساختگی". "هویت" نیز مانند "حقیقت" واژه ای است که با کمی غور در آن، تقدسش را از دست می دهد. به راستی آنچه ما به عنوان " هویت" مد نظر داریم چیست؟ بیایید ببینیم هویت قطر در نظر ما چیست. ما چقدر اطلاعات از قطر داریم؟ چقدر آن را می شناسیم؟ آیا هیچ یک از ما درباره قطر به تحقیق و تفحص پرداخته است؟
آنچه می دانیم آن است که در مورد قطر بی نظر نیستیم. یعنی وقتی واژه قطر را می شنویم تصویری از آن در مقابل چشمانمان مجسم می شود. ببینید این تصویر از کجا آمده است. خواهید دید که هویت مجموعه ای از اطلاعات است دم دستی، که در طول زندگی از موضوعی یه مغز ما رسیده است. یعنی اگر ما در عراق متولد شده بودیم ، هویت قطر برای ما متفاوت بود و اگر در شرق اروپا، احتمالا فکر می کردیم قطر غذایی محلی است.
پس " ایجاد هویتی ساختگی" بالنفسه چیز بدی نیست. چون اصلا "هویت" مفهومی است ساختگی.

4- تا اینجا ظاهراً من طرف قطری ها را گرفته ام و کارشان را توجیه کرده ام، اما من نیز چون بهزاد از اتفاق پیش آمده نگرانم و ناراحت و دل چرکین. پس به راستی ناراحتی ما از چیست؟
ناراحتی حقیقی ما از گذشته مان نیست، از حال و آینده ما است. در این دنیایی که حقیقت واژه ای است بی مسمی و هویت مجموعه ای است از اطلاعات دم دستی و ساختگی در حافظه چند ده ساله مردمان، ما نگران آنیم که هویتی که امروز در دنیا شکل می گیرد، هویتی نا مبارک باشد، چنان که در حال تولد است. امروزه هر کس خود را بهتر و بیشتر بنمایاند، هویتی بهتر دارد. به این دلیل است که قطر برای اثبات وجود خویش به دنیا ، برای آنکه به دنیا نشان دهد که چنین کشوری نیز وجود دارد، 3 میلیارد دلار تنها برای افتتاحیه مسابقات آسیایی هزینه می کند. چنین است که حضور در جام جهانی فوتبال برای کشورها مهم می شود و ما به مدد آن است که کامرون، سنگال، نیجریه، غنا و ساحل عاج را می شناسیم.

5- نتیجه آنکه همه دنیا قاعده بازی هویت سازی را آموخته اند و با آن در حال بازی و رقابت با یکدیگرند. ما نیز آنرا آموخته ایم. اما در ایران تنها به هویت سازی در درون می پردازند. هویت عصر پهلوی را برایمان ساخته اند، هویت دوره قاجار را ساخته اند و ما تصاویری که از شاهان قاجار داریم نتیجه هویت سازیهای عصر پهلوی و دوره متاخر است. اما آنچه ما در آن نا توانیم و شاید به قصد روی آن سرپوش گذاشته ایم، هویت سازی بین المللی است. درد آنجا است که روز به روز هویتمان را کشورهای همسایه می سازند، افتخاراتمان را از حافظه دنیا پاک می کنند و به نام خود می زنند. آنچه داشته ایم را از دست می دهیم و آنچه جانشین آن می شود هویتی تروریستی است. پس از ديگران گله نكنيد كه دراين دنيا ، هر كس به فكر موفقيت و پيشرفت خودش است.

درد ما اين است كه ما در اين بازي هيچ بردي نداشته ايم و هر روزمان لكه اي تاريك است بر تارك تاريخمان.